12 công thức xương máu của người làm kinh doanh bài bản là nền tảng để đạt được thành công bền vững. Để làm kinh doanh thành công, bài bản và chuyên nghiệp, bạn không thể dựa vào cảm xúc hay linh cảm. Người kinh doanh giỏi không chạy theo “cảm hứng nhất thời,” cũng không trông đợi vào may mắn. Họ ra quyết định dựa trên những công thức tài chính định lượng – rõ ràng – cụ thể, và chính 12 phép tính này quyết định doanh nghiệp sống hay chết.
Thực tế, người làm kinh doanh thành công thật sự không cần bằng cấp cao. Điều họ có là năng lực nắm giữ con số, hiểu được bản chất vận hành của doanh nghiệp mình. Ai nắm được 12 phép-tính-sinh-tồn này, người đó nắm được vận mệnh doanh nghiệp.
Dưới đây là 12 phép tính sinh tồn cốt lõi mà bất kỳ chủ doanh nghiệp nào cũng phải thuộc lòng nếu muốn phát triển bền vững và không bị “tử vong do thiếu hiểu biết tài chính.”
1. Điểm hoà vốn (Breakeven point)
“Mỗi ngày cần bán tới sản phẩm thứ bao nhiêu thì mới bắt đầu có lãi?”
Công thức: Điểm hòa vốn = Tổng chi phí cố định / (Giá bán trung bình 1 sản phẩm – Chi phí biến đổi trung bình 1 sản phẩm)
- Chi phí cố định (CĐ): Tiền thuê mặt bằng; Tiền lương nhân viên trả cố định; Khấu hao tài sản cố định (TSCĐ); Phần mềm quản lí…
- Chi phí biến đổi (BĐ) trung bình 1 sản phẩm: Tiền nguyên vật liệu, bao bì’; Tiền điện nước, nhiên liệu hoạt động; Tiền quảng cáo, truyền thông, marketing (mkt) phát sinh; Tiền lương cho bộ phận bán hàng, chăm sóc khách hàng (CSKH); Tiền phát sinh trong bán hàng: phí vận chuyển, phần mềm bán hàng;…
….(Tổng số này chia cho tổng sản lượng bán ra $\rightarrow$ CP BĐ TB 1sp).
2. Dòng tiền (Cash flow)
“Cần có sẵn bao nhiêu tiền để có thể thanh toán các hoá đơn?”
Công thức: DÒNG TIỀN = Số tiền thu – Số tiền chi
Người làm KD tài giỏi sẽ luôn biết cách tạo ra dòng tiền dương (+) bền vững để duy trì hoạt động và mở rộng kinh doanh.
PHÉP TÍNH TỐI ƯU LỢI NHUẬN
3. Tỷ lệ lãi gộp (Gross profit margin)
“Sau khi trừ tiền nguyên liệu, tôi lãi bao nhiêu phần trăm?”
Công thức: Lãi gộp (%) = ((Doanh thu – Giá vốn hàng bán) / Doanh thu) x 100
Nếu chỉ số này quá thấp, hoặc là giá bán của bạn quá rẻ, hoặc là giá nhập nguyên liệu của bạn quá cao $\rightarrow$ Lợi nhuận thấp. Hãy xem xét vấn đề nằm ở đâu để có giải pháp phù hợp.
4. Tỷ lệ chi phí nguyên vật liệu (Cost percentage)
“Tiền nguyên liệu đang chiếm bao nhiêu phần trăm doanh thu?”
Công thức: Cost (%) = (Giá vốn hàng bán / Doanh thu) x 100
- Với ngành mỹ phẩm, con số “vàng” thường là từ 35%.
- Ngành F&B (thực phẩm & đồ uống) thường từ 25%.
5. Tỷ lệ chi phí nhân công (Labor cost percentage)
“Tiền trả lương đang chiếm bao nhiêu phần trăm doanh thu?”
Công thức: Labor Cost (%) = (Tổng lương nhân viên / Doanh thu) x 100
Con số này không nên vượt quá 20-25% tổng doanh thu để đảm bảo lợi nhuận vận hành.
PHÉP TÍNH QUẢN TRỊ
6. Doanh thu trên mỗi mét vuông (Revenue per square meter)
“Mỗi mét vuông mặt bằng đang tạo ra bao nhiêu tiền cho tôi?”
Công thức: Doanh thu/m² = Tổng doanh thu / Tổng diện tích mặt bằng sử dụng cho hoạt động kinh doanh.
Câu trả lời giúp bạn biết liệu mặt bằng có đang được sử dụng hiệu quả hay không?
7. Tỷ lệ vòng bàn (Table turnover rate)
(Đối với hoạt động KD liên quan tới phục vụ khách tại chỗ, như nhà hàng, quán cà phê…)
“Một cái bàn của tôi một ngày đón được bao nhiêu lượt khách?”
Công thức: Tỷ lệ vòng bàn = Số lượt khách trong ngày / Tổng số bàn
Chỉ số này càng cao, hiệu suất phục vụ của bạn càng tốt.
PHÉP TÍNH VỀ KHÁCH HÀNG
Hiểu rõ hành vi khách hàng là chìa khóa để tăng trưởng bền vững, đặc biệt khi áp dụng các chỉ số quan trọng trong bộ 12 công thức xương máu của người làm kinh doanh bài bản:
8. Giá trị đơn hàng trung bình (Average order value – AOV)
“Mỗi khách vào quán trung bình tiêu bao nhiêu tiền?”
Công thức: AOV = Tổng doanh thu / Tổng số hóa đơn
Hãy tìm mọi cách để tăng chỉ số này thông qua các chiến lược upsell, cross-sell, và combo sản phẩm. Tối ưu khách hàng đã mua luôn là một chiến lược hiệu quả hơn so với việc liên tục tìm kiếm khách hàng mới.
9. Chi phí thu hút khách hàng mới (Customer acquisition cost – CAC)
“Cần tốn bao nhiêu tiền marketing để có được một khách hàng mới?”
Công thức: CAC = Tổng chi phí marketing / Số khách hàng mới.
Có rất nhiều cách làm marketing 0 đồng đúng nghĩa đen, miễn là bạn phải có sản phẩm chất lượng tốt và nắm vững các chiến lược chinh phục tâm lý khách hàng đúng-tệp.
10. Tỷ lệ khách hàng quay lại (Customer retention rate)
“Bao nhiêu phần trăm khách hàng đã quay trở lại trong tháng này?”
Công thức: Tỷ lệ quay lại (%) = (Số khách cũ / Tổng số khách) x 100
11. Giá trị vòng đời khách hàng (Customer lifetime value – CLV)
“Một khách hàng trung thành sẽ mang lại cho tôi bao nhiêu tiền trong suốt cuộc đời họ?”
Công thức: CLV = Giá trị đơn hàng trung bình x Số lần quay lại trung bình
Đây là lý do tại sao những người đam mê KD thực thụ cực kỳ coi trọng khách quen và xây dựng chương trình khách hàng thân thiết.
12. Tỷ suất hoàn vốn (Return on investment – ROI)
“Một đồng chi phí Đầu tư ban đầu, tôi kiếm được bao nhiêu phần trăm tiền lời?”
Công thức: ROI = (Lợi nhuận ròng / Tổng chi phí đầu tư) x 100%.
Chỉ số này, là phép tính cuối cùng trong 12 công thức kinh doanh cốt lõi, rất quan trọng để đánh giá hiệu quả, so sánh các lựa chọn đầu tư và đưa ra quyết định tài chính sáng suốt; ROI càng cao, khả năng sinh lời càng lớn.
Việc kinh doanh thành công không nằm ở may mắn hay ý tưởng nhất thời, mà nằm ở khả năng định lượng hóa và kiểm soát các chỉ số tài chính cốt lõi này. 12 công thức xương máu của người làm kinh doanh bài bản chính là bản đồ định vị cho mọi quyết định.
Hãy thuộc lòng 12 phép tính sinh tồn này để nắm trọn vận mệnh doanh nghiệp của bạn và đảm bảo phát triển bền vững trong mọi thị trường.